Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri

Doğal düşmanların çoğaltılarak salınması İthal edilen ya da mevcut doğal düşmanlar salındıkları faunaya yerleşip, çoğalamıyorsa diğer bir ifade ile bu doğal düşmanlar zararlıyı baskı altına alabilecek popülasyon düzeyinde değilse, bu gibi durumlarda doğal düşmanlar kitle halinde periyodik olarak üretilerek gerekli zamanlarda ve yeterli sayıda zararlının bulunduğu alana salınır. Bu yöntemde en çok kullanılan biyolojik mücadele etmenleri entomopatojenlerdir. Dünyada bugün birçok entomopatojen ticari olarak üretilmekte ve ekonomik zararlı türlere karşı kullanılmaktadır. Doğal düşmanların çoğaltılarak salımının yapılması 100 yıldan fazladır uygulanmakta olup, yerli veya ithal yoluyla getirtilen 200’den fazla doğal düşman türünün 100’den fazla zararlı türe karşı kullanıldığı bildirilmektedir (Van Lenteren vd. 2006). Ülkemizde Trichogramma evanescens ve Bracon hebetor’un etkili kitle üretimi ve periyodik salım uygulamaları ile bağda Lobesia botrana’ya, elma ve cevizde ise Cydia pomonella’ya karşı etkili şekilde üretici koşullarında uygulamalar gerçekleştirilmektedir (Atay ve Özkan 2017). Bir uğur böceği türü Hippodamia convergens, yaprak biti biyolojik mücadelesi için satışı yapılan bir türdür. Burada bölgede doğal olarak bulunan popülasyonları arttırmak için bölgeye doğal düşmanların ek olarak salınması söz konusudur. Bulaştırma salımları, belli aralıklarla az miktarlarda mücadele etmeninin bölgede salınarak üremesine olanak sağlayıp uzun vadede zararlıyı baskılamayı içerir. Kitle salımları ise, mevcut ortaya çıkmış olan bir problemi çözmek üzere, büyük miktarların kısa sürede zararlı popülasyonunu etkisiz hale getirmesi umuduyla salınmasıdır. Salımlar genelde etkilidir ancak iyi bir sonuç için zararlı ile mücadele etmeninin arasındaki etkileşimin iyi belirlenmesi gerekir. Kitle salımına örnek olarak seralardaki biyolojik mücadele uygulamaları örnek verilebilir. Belirli aralıklarla parazitoit Encarsia formosa'nın salınması sera beyazsineğini, avcı akart Phytoseiulus persimilis salınması ise iki noktlı kırmızı örümceğin biyolojik mücadelesinde etkili bir şekilde kullanılır. Yumurta paraziti Trichogramma türleri ile biyolojik mücadelede kitle salım uygulaması ile zararlı lepidopterler hızla baskılanabilmektedir. Benzer şekilde, Bacillus thuringiensis hızlı bir etki kullanılabilmektedir. Sebze ve tarla alanlarındaki zararlıların baskılanmasında yumurta parazitoiti Trichogramma türleri haftalık dekar başına 5,000 ile 200,000 adet arasında salınmaktadır. Aynı şekilde böcekleri öldüren nematodlar, toprakta yaşayan bazı zararlı böceklere karşı dönüm başına milyonlar ve hatta milyarlarca adet bırakılır.