Lenin-Stalin
Lenin
1870 yılında doğdu. Üniversitede hukuk okumak için Kazan’a gitmiştir. . Lenin 1905 ayaklanmalarını sosyalist devrime geçişin bir unsuru olarak değerlendirmek istemekteydi. 1. Dünya Savaşı sırasında her ülkedeki sosyalistler kendi ülkesini desteklemeye başlayıp savaşa karşı çıkmayınca Lenin hayal kırıklığına uğramıştı. Avrupalı devletler Rus devrimini etkisiz hale getirmek istedikleri için Lenin bir an önce barış yaparak durumu sağlama almak istemekteydi. Ekim devriminden sonra 3 yıllık bir iç savaş meydana geldi. Önce Kerensky ile mücadele edildi ve etkisiz hale getirildi. İç Savaş sırasında ise öncelikle ekonomik açıdan savaş komünizmi politikaları uygulanmıştı. Öte yandan bu İç Savaş sırasında, iktidarını koruyabilmek için Bolşevik partisi oldukça merkezileşti ve bürokratikleşti. Devrimci bir kişiliğe sahip olarak dünyanın dönüşümüne önemli katkıları olmuştu. Dünyadaki ilk başarılı sosyalist devrimin lideri olmuştur.
Stalin
1879 yılında Gürcü topraklarında doğdu. Fakir bir ailede yetişti. Bolşevik partisinde iyice yükselip Merkez Komitesine girmiştir. Şubat devriminden sonra sürgünden dönüp tekrar Pravdanın başına geçmiştir. Lenin’in vefatından sonra Kamanev ve Zinoviev ile işbirliği yaparak Troçki’ye üstün geldi ve devlet başkanlığını üstlenmeye başladı. Sosyalizmde devlet aslında ortadan kalkacağı inanılsa da, Stalin döneminde devletin bürokratikleşmesi hız kazanmıştı. Stalinin Politbürosu kendi diktatörlüğünde önemlidir. 1930’ların sonuna doğru Nazi ilerleyişine karşı, Nazilerle önce saldırmazlık paktı imzalayarak savunma konumunda kaldı. Ancak 1941 yılında Naziler karşı saldıraya geçince savaş başladı. İkinci Dünya Savaşı sonrası meydana gelen Soğuk Savaş’ta Doğu Bloğunun lideri konumuna geldi. Kurduğu Komintern ve Kominform adlı örgütlerle diğer sosyalist ülkeler üzerinde de hakimiyet kurdu. 1953 yılında vefat etti. Stalin Batılı devletlerce sıkıştırılmaya çalışılan ve II. Dünya Savaşı gibi bir dönemde Rusya’yı yönetti. Sosyalizmin inşasını gerçekleştirmeye çalıştı. Ancak bunları yaparken de diktatörlüğünü iyice yerleştirdi.
Çağdaş Liderler Ansiklopedisi, İletişim Yayınları, Ankara, 1986, ss. 1200-1237; 1958-1995