Metin Tahlili
Örnek metin üzerinde çalışma:
Şiiri dikkatlice dinleyiniz ve telaffuzuna uygun bir şekilde okuyunuz. Daha sonra ses olaylarını tahlil ediniz.
Türkmen dili
(Gysgaldylyp alyndy)
Biz ýitmesek, sen ýitmersiň dünýäde,
Biziň barlygymyzda bolarsyň senem.
Seni maňa süýde garyp beripdir,
Çagakam ak süýdün emdiren enem.
Ata-babalarymyň sözlän dili sen
Sen – hüwdi,
Sen – aýdym,
Sen – datly kyssa
Men sen bilen gam-gussany unudýan,
Uzak ülkelerde ýüregim gyssa.
Beýik Magtymgulyň dana sözi sen,
Ajap dessanlaryň namysy sensiň.
Sen meniň halkymyň akyl-paýhasy.
Hem halkymyň ary-namysy sensin.
Çagalarym ömürylla unutmaz
Gadymlardan gelýän türkmeniň dilin.
Öz dilini bilip, özgäň dilinem
Öwrenmek ullakan baýlygymyz bizin.
Başga dilde okap, ýazyp bilsem-de,
Başga dilde goşgy ýazyp bilmerin.
Siz dogry düşüniň, goşgy ýazamda,
Ene dilim seresidir dillerin.
Goý, dünýäde ähli diller ýaşasyn,
Ýaşasyn içinde türkmeniň dilem.
Men dünýäniň bar baýlygyn çalyşman
Dil baýlygym – uly mirasym bilen.
(A. Atabaýew).
Örnek İnceleme:
Biz ýitmesek, sen ýitmersiň dünýäde,
Biziň barlygymyzda bolarsyň senem.
Seni maňa süýde garyp beripdir,
Çagakam ak süýdün emdiren enem.
1. İnceleme: Bu dörtlükteki dil ucu-diş arası s ve z seslerinin doğru telaffuzuna dikkat ediniz ve doğru okumaya çalışınız.
2. İnceleme: Genellikle kelime sonlarında karşılaştığımız (ýitmersiň, bizin, bolarsyň örneklerinde olduğu gibi) ň'nin telaffuzuna dikkat ediniz.
3. Türkiye Türkçesi ve Türkmen Türkçesi'ndeki "süt" kelimesini telaffuz bakımından karşılaştırınız.