Kelimelerin Hece Yapısı

Bir nefeste çıkarılan ses veya sesler topluluğuna hece adı verilir. Hecenin meydana gelebilmesi için ünlü şarttır, yani hecenin temeli ünlüdür. Bir tek ünlü hece kurmaya yeter fakat bir tek ünsüz hece kurmaya yetmez. Çünkü ünsüzler yanlarına bir ünlü almadan hece oluşturamazlar. Bir hecede birden fazla ünlü bulunamaz. Bir hecede en çok dört ses (bir ünlü ve üç ünsüz) bulunabilir. Hecenin temeli olan ünlüden önce bir, sonrasında ise en fazla iki ünsüz bulunur. Ünlü ile biten heceye açık hece denir: a-ga, ýo-ka-ry vb. Ünsüz ile biten heceye ise kapalı hece adı verilir: baş-lyk, giz-len-dik vb. Ekler getirilerek oluşturulan kelimelerde meydana gelen yeni heceler bazı kelimelerin hece yapısında değişiklikler meydana getirir. Örneğin; ünlü ile başlayan bir ek, kapalı heceyle biten kelimeye geldiğinde önüne gelen ilk ünsüzü kendi kurduğu heceye alır: al+ar=a-lar, gel+er=ge-ler, ýaş-a=ýa-şa, gök+e=gö-ge, o-kat+ar=o-ka-dar, gör-kez+er=gör-ke-zer vb. Türkmence kelimelerde aşağıda gösterildiği gibi altı çeşit hece vardır. Bunların dışında kalanlar ancak Rusça ve diğer dillerden alınmış olan kelimelerde bulunabilir:

1. Bir ünlüden oluşan hece: o(l), a-ta, a-ga, y-nan-mak, u-zyn vb. 2. Ünsüz+ünlüden oluşan hece: bu, da-şa-ry, ni-re-de, de-pe-le-ri vb. 3. Ünlü+ünsüzden oluşan hece: al, ak, iş, un, üç, ok, in(mek) vb. 4. Ünsüz+ünlü+ünsüzden oluşan hece: göz, gör(mek), gel(mek), ýap-rak-lar vb. 5. Ünlü+ünsüz+ünsüzden oluşan hece: üst, ast, ört(mek), ürk(mek), ars-lan vb. 6. Ünsüz+ünlü+ünsüz+ünsüzden oluşan hece: görk, dart(mak), (be)-genç, (gu)-vanç vb. (Söyegov/Arnazarov, Ankara-Aşkabat: 2017).

En son değiştirme: Pazar, 19 Kasım 2017, 6:33 ÖS