EME
EME madde veya ortamda ışık hızı ile ilerlerken; 1) Ortam ile etkileşmez, radyasyon geçip gider. Şöyle ki; Atomda çekirdek hacmi tenis topu boyutunda ve elektron toplu iğne boyutunda kabul edilirse çekirdek ile elektron arasında ki mesafe 10-20 kilometredir. Yani; aslında madde içinde büyük bir boşluk vardır ve bu boşluktan iyonize ve iyonize olmayan EME rahatlıkla geçebilir. 2) Ortam ile hafif uyarma etkisi olur, ancak elektron koparmaz. Isı oluşabilir. 3) Foto elektrik olay olur; bu olayda gelen EME atomun yörüngesindeki elektrona tüm enerjisini aktarır ve oradaki elektron koparak hareket eder, elektrona hız ve kinetik enerji vermiş olur. Gelen EME yok olur. Foto elektrik olay tıbbi görüntülemede belirgindir. Enerji Kinetik: Kütle (m) x Hız (v)2 4) Compton etkisi olur; bu olayda gelen EME atomun yörüngesindeki elektrona değişik açılardan yaklaşarak elektronu yörüngeden koparır bir kısım enerjisini kopan elektrona aktarır ve elektrona hız ve hareket verir. Gelen EME yok olmaz, sadece enerjisinin bir kısmını elektronu yörüngeden koparmak için harcar ve diğer bir kısmını elektrona hız ve hareket olarak aktarır, kalan EME ışık hızında frekansı azalmış ve dalga boyu artmış vaziyette yani enerjisi artmış halde saçılarak ve yön değiştirerek yoluna devam eder. Compton etkisi radyoterapide ve komputarize tomografide belirgindir (Glover, 1982). 5) Çift teşekkülü; en az 1.02 MeV EME ışık hızında atomun çekirdek alanına yaklaştığında yok olur ve negatif yüklü elektron ve pozitif yüklü elektron (pozitron) çifti meydana gelir. 1.02 MeV enejjiden daha fazlası varsa elektron ve pozitron üzerine hız ve hareket olarak aktarılır. Çok kısa süre sonrasında pozitron ortamda bulunan başka bir elektron ile etkileşime girerek pozitron ve etkileşime girdiği elektron yok olur ve en az 1.02 MeV ve daha üstü enerjide EME o bölgeden yayılır, bu son yok olma durumuna “anihilasyon” (annihilation) denir. Çift teşekkülü nükleer tıp pozitron emisyon tomografide (PET) kullanılır (Lu ve ark., 2016). 6) Dezentegrasyon; Çekirdek yarılması ve çekirdek yırtılması olayıdır. Burada olayı başlatan EME değildir. Burada elektron veya daha büyük partiküller yüksek enerjilerle ve yüksek hızlarla çekirdek içine girip çekirdek içi düzeni bozarak yarılma yırtılma etkisi yapar ve ortama nötron, proton, elektron, EME (gama ışını) tarzı enerjiler çıkar. Çok yüksek kinetik enerji ve ısı oluşur. Nükleer enerji ve nükleer kazalarda gündeme gelen çok ciddi bir durumdur.