Bölüm anahatları

  • Ülkemiz sanat ortamının Ortadoğu ülkelerinden pek sık misafir ağırladığı söylenemez. Hal böyleyken yurt sathına İranlı, hem de Ortadoğu sanatı ve kültürü üzerine kafa yormuş bir sanat eleştirmeni, küratör geldiğini duyduğumuzda bize düşen kayıt cihazımızı kaptığımız gibi misafirimizin yanına gitmek oluyor. Bahsi geçen misafirimiz Platform Garanti Güncel Sanat Merkezin'de 'Ürkekliğin Zevki' başlıklı bir söyleşi vermek için İstanbul'a gelen Tirdad Zolgahdr. Yakın zamanda ortak küratörlüğünü yaptığı Ehnic Marketing, Centre D'Art Contemporain, Cenevre ve 7. Uluslararası Sharjah Bienali bulunan Zolgahdr dünyaca prejtijli sanat dergisi Frieze ile İsviçre ve Almanya mahreçli çeşitli dergilere yazıyor; Ortadoğu sanatı ve kültürüne odaklanan Bidoun dergisinin editörlüğünü yapıyor. Tirdad Zolgahdr'la söyleşimizde Ortadoğu semaları üzerinde dolandık durduk.
    Dünya sanat ortamları üzerinde Batı ülkelerinin ciddi bir hegemonyasının bulunduğu aşikâr. Çevre ülkelerdeki sanat ortamları kendi aralarında kuracakları ağlarla bu durumun üzerlerindeki olumsuz etkisini azaltabilir mi?
    Kesinlikle, bunun çok önemli olduğunu düşünüyorum. Örneğin, Kahire, Tahran, Beyrut, İstanbul gibi mekânların kendi aralarında ilişkileri yok. Kahire, Paris ve Londra ile ilişkide; İstanbul, Londra ve New York'la ilişkide. Ama bu şehirlerin kendi aralarında ağlar olsa, ABD ve AB ülkelerine yönelik değil de kendileri için bir şey yapsalar o zaman bu, hem Batı ülkelerinin daha fazla ilgisini çeker hem de onların hâkimiyetini kırar. Yani sadece Doğulu sanatçılar 'Güzel, ilginç bir iş yapmış ona yardım edelim' bakışı ortadan kalkar, Doğulu ülkeler onlara rakip olabilecek sanat ortamları yaratır.
    Ortadoğu özelinde sanat eleştirmenleri, küratörler, sanatçılar vs.. tarafından bu yönde yürütülen çabalar var mı?
    Fazla değil. Herkes daha çok kendisiyle ilgili, herkes çok meşgul ve kimsenin bunu oluşturmak için enerjisi yok. Ama son dönemde İstanbul'da, Beyrut'ta, Tahran'da çok güzel projeler hayata geçiriliyor ve önümüzdeki 10 yılda en azından bu ağları kurmak için bir platform kurulacaktır diye düşünüyorum.