Bölüm anahatları

  • 1982 ANAYASASI (7 Kasım 1982, 177 maddeli)

                1982 Anayasası, Kurucu Meclis tarafından hazırlanarak, 7 Kasım 1982 tarihinde halkoyuna sunuldu. Yapılan oylama sonunda Türk halkının %95'e yakın bir kısmının kabulü ile yürürlüğe konuldu. 177 maddeli 1982 Anayasası 7 kısımdan oluşmaktadır. -BAŞLANGIÇ KISMI, -BİRİNCİ KISIM: genel esasları, -İKİNCİ KISIM: Temel ve kişi hak ve görevlerini, sosyo-ekonomik, siyasi hak ve görevlerini, -ÜÇÜNCÜ KISIM: Cumhuriyetin temel organlarına (yasama-yürütme-yargı) ilişkin maddeleri, -DÖRDÜNCÜ KISIM: Mali ve ekonomik yükümlülükler ile ilgili konuları, -BEŞİNCİ KISIM: İnkılap kanunlarının korunması hakkındaki maddeleri, -ALTINCI KISIM: Gecçici hükümleri içerir. -YEDİNCİ KISIM: Son hükümler bölümü olup, Anayasanın değiştirilmesi, seçimlere ve halk oylamasına katılma ile anayasanın yürürlüge girmesi gibi maddeleri içerir.

                82 ANAYASASINA GÖRE: -Yasama yetkisi:  7nci maddeye göre "yasama yetkisi Türk milleti adına Türkiye Büyük Millet Meclisinindir. Bu yetki devredilemez". -Yürütme yetkisi:  Anayasanın 8inci maddesine göre "Yürütme yetkisi ve görevi Cumhurbaskanı ve Bakanlar Kurulu tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir". -Yargı yetkisi: 9.maddeye göre"yargı yetkisi, Türk milleti adına bagımsız mahkemelerce kullanılır". 82 Anayasasının degistirilemeyecek hükümleri şunlardır: ¶ .1inci maddede yer alan hüküm:"Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir". ¶. 2nci maddede Türkiye Cumhuriyetinin değiştirilemeyecek olan nitelikleri şu şekilde sıralanmaktadır.(a).toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, (b).Atatürk milliyetçiliğine bağlı, (c).başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, (d).demokratik, (e).laik ve sosyal bir hukuk devleti. ¶. 3üncü maddede düzenlenen (a).Türkiye Devleti ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir.(b).Bayrağı, şekli kanunla belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır.(c).Milli marşı İstiklal Marşıdır.(d).Başkenti Ankara'dır. ¶. Anayasanın 4üncü maddesi ile, Anayasanın yukarıdaki hükümlerinin(1-2-3) değiştirilemeyeceği ve değiştirilmesinin teklif edilemeyeceği düzenlenmiştir.=======================================

    82 Anayasası'nın bazı maddeleri şunlardır:

    #  TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİNİN GÖREV VE YETKİLERİ

    MADDE 87[Genel Olarak]:TBMM'nin görev ve yetkileri;kanun koymak,değiştirmek,kaldırmak; Bakanlar Kurulu ve bakanları denetlemek; Bakanlar Kuruluna belli konularda kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi vermek; bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek; para basılmasına ve savaş ilanına karar vermek; milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak, TBMM üye tamsayısının 3/5'ünün çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilanına, mahkemelerce verilip kesinleşen ölüm cezalarının yerine getirilmesine karar vermek,Anayasanın diger maddelerinde öngörülen yetkileri kullanmak,görevleri yerine getirmektir.

    Kaynaklar:

    Atatürk, M.Kemal; Nutuk, C.I-III, İstanbul 1961.

    Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri, I-II, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü yayını, Ankara 1945, 1959.

    Atatürk'ün Tamim Telgraf ve Beyannameleri, Atatürk Araştırma Merkezi yayını, Ankara 1991.

    Atatürk’ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları, (haz.M.Onar), C.I-II, Ankara 1995.

    Acaroğlu, Türker; Açıklamalı Atatürk Kaynakçası, C.I-II, Ankara 1981.

    Ahmad, Feroz-B.T.Ahmad; Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi (1945-1971), Ankara 1971.

    Aydemir, Ş.Süreyya; İnkılap ve Kadro, Ankara 1932; Tek Adam: Mustafa Kemal, C.I-III, 1963-65.

    Bayur, Yusuf Hikmet, Türk İnkılabı Tarihi, Ankara 1953.

    Bıyıklıoğlu, Tevfik, Atatürk Anadolu’da, Ankara 1959.

    Bilsel, Cemil; Lozan, C. I-II, İstanbul 1933.

    Cebesoy, Ali Fuat, Milli Mücadele Hatıraları, İstanbul 1953; Moskova Hatıraları, İstanbul 1956.

    Erim, Nihat, Devletlerarası Hukuku ve Siyasi Tarih Metinleri, Ankara 1953.

    Goloğlu, Mahmut, Milli Şef Dönemi 1939-1945, Ankara 1974.

    Gönlübol, Mehmet-Cem Sar; Olaylarla Türk Dış Politikası (1919-1973), Ankara 1982.

    Güneş, İhsan, Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Düşünsel Yapısı (1920-1923), Eskişehir 1985.

    İğdemir, Uluğ; Sivas Kongresi Tutanakları, Ankara, 1969; Heyet-i Temsiliye Tutanakları, Ankara 1975.

    İnönü, İsmet, Hatıralar, C.I-II, Ankara 1992; Söylev ve Demeçler, İstanbul 1946.

    Jaeschke, Gotthard; Türk Kurtuluş Savaşı Kronolojisi (1918-1922) , Ankara 1989.

    Kansu, M.Müfit, Erzurum'dan Ölümüne Kadar Atatürkle Beraber, Ankara 1966.

    Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, İstanbul 1969.

    Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Politikada 45 Yıl, Ankara 1968.

    Karal, Enver Ziya, Atatürk’ten Düşünceler, Ankara 1969.

    Karpat, Kemal, Türk Siyasi Tarihi, İstanbul 2015.

    Kocatürk, Utkan; Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Kronolojisi (1918-1938), Ankara 1988; Atatürk’ün Fikir ve Düşünceleri, Ankara 1984.

    Meray, Seha L.; Lozan Barış Konferansı-Tutanaklar/Belgeler, C.I-VIII, İstanbul 1993; Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri, Ankara 1977.

    Onar, Mustafa; Atatürk'ün Kurtuluş Savaşı Yazışmaları-I-II, Ankara 1995.

    Öztürk, Kazım, Atatürk’ün TBMM Açık ve Gizli Oturumlarındaki Konuşmaları, C.I-II, Ankara 1990; Türkiye Cumhuriyeti Hükümetleri ve Programları, İstanbul 1968.

    Sanal, Türker; Türkiye Cumhuriyeti ve 50 Hükümeti, Ankara 1995.

    Sarıhan, Zeki; Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C. I-IV, Ankara 1982-1996.

    Selek, Sabahattin, Anadolu İhtilali, İstanbul 1968.

    Sonyel, R.Salahi, Türk Kurtuluş Savaşı ve Dış Politika, Ankara 1973.

    Soyak, Hasan Rıza, Atatürk’ten Hatıraları, C.I-II, İstanbul 1973.

    Şimşir, Bilal N., Lozan Telgrafları, C.I-II, Ankara 1990.

    Tansel, Selahattin, Mondros’tan Mudanya’ya , C.I-IV, Ankara 1977-8.

    Tökin, F. Hüsrev; Türkiye’de Siyasi Partiler ve Siyasi Düşüncenin Gelişimi, İstanbul 1965.

    Turan, Şerafettin, Atatürk'ün Düşün Yapısını Etkileyen Olaylar Düşünürler, Ankara 2010; Türk Devrim Tarihi C.I-IV, Ankara 1991-9.

    Tunaya, T.Zafer; Türkiye’de Siyasi Partiler (1859-1952), İstanbul 1952; Devrim Hareketleri İçinde Atatürk ve Atatürkçülük, İstanbul 1981.

    Türk Anayasaları; Parlamento Tarihi.

    Ünaydın, Ruşen Eşref, Diyorlar ki, (haz.Ş.Kutlu), Ankara 1985.

    Yalman, Ahmet Emin, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, İstanbul 1970.

    Ayrıca, F.Armaoğlu’nun, C.Üçok ve O.Sander’in siyasi tarih ile ilgili eserlerinden de faydalanılmıştır.