Radyasyon Onkolojisi / Radyoterapi Uygulama İlkeleri
RADYOTERAPİ UYGULAMA İLKELERİ
Prof Dr Ş Çakır GÖKÇE *
Radyoterapi (RT), İngilizcede ışın karşılığında kullanılan radio ve tedavi karşılığında kullanılan therapy sözcüklerinden meydana gelen bileşik bir isim olup, dilimize ışın tedavisi olarak çevrilebilir. RT, cerrahi ve kemoterapi (KT) gibi kanser tedavisinde kullanılan ana tedavi yöntemlerinden biridir. Yüksek enerjili iyonlaştırıcı radyasyonların kanser ve kanser dışı bazı hastalıklarda tedavi amacıyla kullanılması olarak tanımlanabilir ve başta baş-boyun kanserleri olmak üzere, vücudun bütün bölgelerinden kaynaklanan kanserlerin tedavisinde kullanılır.
Bazı kanserlerde tek başına kür sağlayabilir. Bununla birlikte, genellikle cerrahi ve kemoterapiyle birlikte uygulanması gerekir. Tüm beden ışınlaması gibi durumlarda sistemik olarak uygulansa da daha çok lokal veya lokorejyonel olarak uygulanır.
Kanserli hastalarda RT’nin uygulanma alanı oldukça geniştir. Küratif amaçla kullanılabileceği gibi, kür sağlanmasının mümkün olmadığı hastalarda palyatif amaçla da kullanılabilir. Bütün kanser tür ve evreleri birlikte ele alındığında, kanserli hastaların yaklaşık %60-70’inde hastalığın herhangi bir evresinde RT gereksiniminin ortaya çıkabileceği söylenebilir.
Radyoterapide ileri ve karmaşık teknolojiye sahip yüksek enerjili iyonizan radyasyon üreten aygıtlar kullanılır. Bu nedenle, RT başarısı ile oluşan yan etkiler arasındaki sınır çok dardır. RT’de hedef, normal doku ve organlarda mümkün olduğu kadar az yan etki (minimum toksisite) ile mümkün olduğu kadar yüksek lokal kontrol (maksimum kontrol) elde etmektir. Terapötik indeks olarak adlandırılan bu hedef, komplikasyonsuz ya da kabul edilebilir komplikasyon oranlarıyla maksimum kür veya kontrol elde edilmesi anlamına gelir.