Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri

Bilindiği gibi ses, cisimlerin titreşimi ile meydana gelir ve canlılar bu sesleri vücudunun belli kısımlarında bulunan ses algılayıcıları vasıtasıyla işitirler. Böceklerde bu algılama şekli ve duyarlılığı çok değişiktir. Fakat denebilir ki bazı böcekler insanların duyamadığı bazı sesleri rahatlıkla duyabilirler. Örneğin insanlar 16-20.000 (en iyisi 1.500-20.000) frekanslı sesleri ancak işitirken, bazı böceklerde bu rakam 90.000’e çıkmaktadır. Böceklerde işitme, ya işitme kılları ya da tympanal organlarla gerçekleşir. Bu organların yerleri de böceklerde çeşitli gruplara göre değişir. Örneğin Ağustos böceklerinde ve Tarla çekirgelerinde abdomenin alt kısmında, Yeşil çekirge ve Kara çekirgelerde ön tibialarda yer almaktadır. Böcekler bu organları ile algıladıkları seslere göre, özellikle besin, karşı eşey ve yumurtlama yeri gibi kendisine göre hayati önemi olan objelere doğru yönelim gösterirler. Fitofag böceklerden bazıları da, daha önce sözü edildiği gibi, besinin şeklini ve herhangi bir nedenle kıpırdamasından dolayı meydana getirdiği sesi algılamak suretiyle buraya yönelim gösterirler ve besinini bulurlar. Örneğin yaprakların rüzgarla kıpırdaması sonucu çıkan sesler gibi. Zoofag böcekler için durum biraz farklıdır. Bunlar, beslendiği böceğin çıkarmış olduğu sesi doğrudan doğruya algılamak suretiyle o yöne doğru yönelim gösterirler ve avını bularak beslenirler. Örneğin bir asilit’in, Ağustos böceğinin sesini alarak onu yakalaması gibi. Böceklerde eşeylerin birbirini bulmasını sağlayan faktörlerden biri sestir. Türlere göre değişmek üzere, erkek veya dişi birey, karşı eşeyin çıkarmış olduğu çağrı seslerini algılayarak o yöne doğru gider, eşini bulur ve çiftleşir. Tabii çoğu zaman sesten başka diğer uyarılar da buna etki edebilir. Bazı böcekler ise kendisini veya eşini, düşmanlarından korumak için ürkütücü, korkutucu sesler çıkarırlar. Bu tehlike sesini algılayan parazit, predatör veya rakip böcek oradan uzaklaşmış olur.