Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri

14 14-Cevizde biyolojik mücadele temelli entegre zararlı yönetimi Cevizin ana zararlısı Elma içkurdudur (Ceviz Entegre Mücadele). Elma içkurdu [Cydia pomonella L. (Lepidoptera: Tortricidae)] Tanımı, yaşayışı ve zarar şekli: Erginleri gri renkli olup, ön kanatları üzerinde koyu ve enine dalgalı çizgiler bulunur. Ayrıca, her iki ön kanadın ucunda üçgen şeklinde ve çikolata renginde leke vardır. Kanat açıklığı 18-20 mm olup, yaklaşık 10-12 mm boyundadır. Arka kanatları gri kahverengi ve parlaktır. Dişilerde abdomenin sonunda ve ventralde kenarları ince tüylerle çevrili bir göçük bulunmaktadır. 1.0-1.2 mm çapındadır (Şekil 13). Karabaş döneminde ise gelişmiş larva yumurtanın içinde rahatlıkla görülür (Şekil 14a). Yumurta açıldıktan sonra arta kalan kabuk güneşte sedef gibi parlar. Yumurtadan yeni çıkan ilk dönem larvalar, yaklaşık 1.0-1.4 mm boyundadır (Şekil 14b). Bu dönemde iri ve yassı olan baş ile protoraks parlak siyahtır. Olgun larva, 15-20 mm boyunda beyazımsı pembe görünümlüdür (Şekil 15). Olgun larva elips şeklinde ve kirli beyaz renkte koza örerek içinde pupa olmaktadır. Açık kahverengi ve serbest tipte olan pupa, ortalama 10 x 2.5-3 mm boyutlarındadır (Şekil 15). Kışı; genellikle ağaç gövdesinin çatlamış kabukları arasında, kısmen de yere dökülmüş bitki kalıntıları arası ile meyvelerin içerisinde, depolama evlerinde ördükleri kokon içerisinde olgun larva döneminde geçirir. Kışlama döneminde, faydalı türler ve olumsuz hava koşulları nedeniyle, larvalarda % 30-40 oranında ölüm olabilmektedir. Kışlayan larvalar, iklim koşularına bağlı olmakla birlikte genellikle nisan ayında pupa olur. İlk ergin çıkışları (birinci döl) nisan sonumayıs ayı başında başlar ve haziran sonlarına kadar devam eder. İkinci döl erginleri ise, temmuz-ağustos aylarında görülür. Erginler, çıkıştan sonra 1-3 gün içerisinde çiftleşerek yumurta bırakmaya başlar. Ancak, erginlerin çiftleşip yumurta bırakması için alacakaranlık sıcaklığının üst üste iki akşam 15°C’nin üzerinde olması gerekir. İlkbaharda çıkan kelebekler yumurtalarını meyveler fenolojik olarak fındık büyüklüğünde iken (Şekil 16), genellikle meyvelerin üzerine ve nadiren de meyvelere yakın yaprak ve dalcıklara tek tek bırakır (Şekil 13). Yumurta, gelişmesini 90 gün-derecede tamamlar ve bir dişi, ömrü boyunca 30- 70 adet yumurta bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar, aynı gün içerisinde (4-8 saat) genellikle meyvelerin birbirlerine veya yapraklara temas ettikleri yanak kısımları ile sap dibi, çiçek çukuru ve meyve yan kısımlarından giriş yapar. yağmur veya doğal düşmanlardan dolayı yüksek oranda ölümler olabilmektedir. Elma içkurdu ile mücadelede larvaların meyve girmeden önce öldürülmesi esas olduğundan, bu dönemde zararlı ile mücadelede çok önemlidir. Meyve içinde 30-40 gün beslenerek olgunlaşan larva giriş yaptığı delikten meyveyi terk eder ve uygun bir yerde pupa olur. Bunlar aynı yılın yaz erginleri (ikinci döl) olarak veya pupa olmadan diyapoza geçerek, ertesi ilkbaharda birinci döl erginleri ile birlikte çıkmaktadır. Zararlı, cevizde 2 döl vermektedir. Elma içkurdu, doğrudan ceviz meyvesinde zarar yapmaktadır. Larva, cevizin iç kısmında ve dış kabuğunda beslenerek meyvenin dökülmesine, ürünün kalite ve pazar değerinin düşmesine neden olur. Birinci dölü meyve içerisinde, ikinci dölü ise genellikle kabukta beslenir. Zararlı ile mücadele yapılmadığı takdirde, % 18.4-21.8 oranında zarar yapar. Cevizin yeşil kabuğundan giriş yapan birinci döl larvaları, galeri açarak henüz sertleşmemiş durumdaki iç kabuğu delerek meyve içinde beslenirken, ikinci dölü de daha çok yeşil kabukta beslenerek kabuk altında galeriler açar. Ancak, bu dönemde sertleşen meyve kabuğunu delemedikleri için meyve içinde zarar oluşmamaktadır. Ancak, meyve kabuğunda açıklık kalan çeşitlerde ikinci döl larvaları, meyve sap çukuru açıklığından veya kabuğun birleşme noktasındaki açıklıktan içeri girerek, zarara neden olabilmektedir. Konukçuları: Elma içkurdu polifag bir zararlı olup, başlıca konukçuları arasında elma, ceviz, armut ve ayva bulunmaktadır. Ayrıca, nadiren de olsa erik, kayısı şeftali ve ahlat’da da zarar yaptığı belirlenmiştir. Predatör ve parazitoitleri Elma içkurdu’nun başta kuşlar olmak üzere birçok predatörünün olduğu bilinmektedir. Kuşların, özellikle de ağaçkakanların tuzak bantlara gelen larvaları % 80-95 oranında yok ettikleri gözlenmiştir. Yine Ülkemizde yapılan farklı çalışmalarda, Trichogramma türlerinin Elma içkurdu yumurtalarını % 15-76 oranında parazitlediği belirlenmiştir. Öğrenme Faaliyeti: Ödev, Sunum (Hazırlı Süresi Dahil) Yöntemler: Anlatım, Soru Yanıt Teknikler: Beyin Fırtınası KAYNAKLAR Andow, D. A., G. C. Klacan, D. Bach and T. C.Leahy. 1995. Limitations of Trichogramma nubilale (Hymenoptera: Trichogrammatidae) as aninundative biological control of Ostrinia nubilalis (Lepidoptera: Crambidae) Environ. Entomol.24:1352-1357. Bao, J. Z. ve Chen, X.H. 1989. Research and Applications of Trichogramma in China. Academic Books and Periodicals Press. Beijing, 200. Bigler, F. 1994. Quality control in Trichogrammaproduction. In Biological Control with EggParasitoids, eds. E. Wajnberg and S. A. Hassan,pp. 93-111. Oxon, U.K.: CAB International. Bigler, F., B. P. Suverkropp and F. Cerutti. 1997.Host-searching by Trichogramma and its implicationsfor quality control and release techniques.In Ecological Interactions and Biological Control,eds. D. A. Andow, D. W. Ragsdale and R. F.Nyvall, pp. 71-86. Westview Press. Bulut, H. ve N. Kılınçer, 1986. Yumurta asalağı Trichogrammaspp. ile elma elma içkurdu (Cydia pomenella L. ) arasındakibazı ilişkiler üzerinde araştırmalar. Türkiye I. BiyolojikMücadele Kongresi Bildirileri. S. 41-56, Adana. Cerutti, F., and F. Bigler. 1991. Methods for thequality evaluation of Trichogramma evanescensWestw. used against the European corn borer.Proceedings of the 5th Workshop of the GlobalIOBC Working Group on Quality Control ofMass Reared Organism. Wageningen. Coşkuntuncel, S., and S. Kornoşor, 1996. Çukurova'da Mısır Kurdu (Ostrinia nubilalis Hübner Lepidoptera: Pyralidae)'nun Biyolojik Mücadelesinde Yumurta Parazitoidi(Trichogramma evanescens Westwood Hymenoptera: Trichogrammatidae)'nin KitleSalım Etkinliği ile Doğal Parazitleme Oranının Saptanması.Türkiye III. Ent. Kong.Bildirileri, 24-28 Eylül, Ankara, 294-304. Dutton, A. and Bigler, F. 1995. Flight activity assessment of the egg parasitoid Trichogramma brassicae (Hym., Trichogrammatidae) in laboratory and field conditions. Entomophaga 40(2): 223-233. Goldstein, L. F. 1983. Rearing Trichogramma nubilale(Hymenoptera:Trichogrammatidae) on ultraviolet-irradiated eggs of the European corn borer(Lepidoptera: Pyralidae). J. Econ. Entomol.76:969-971. Göloğlu, C. ve İkizoğlu, D. 2011. Trichogramma spp.’nin kitlesel üretimi. Oncabio Tarım Hayvancılık San. veTic. Ltd. Şti. El Kitabı. Gürkan, M. O. ve Ay, R. 1997. Embriyosu Derin Dondurucuda Öldürülmüş Ephestia kuehniella Zeller (Lepidoptera : Pyralidae) Yumurtalarında Trichogramma turkeiensis Kostadinov ve Trichogramma embryophagum Hartig (Hymenoptera : Trichogrammatidae)'un Yetiştirilmesi Üzerinde Araştırmalar. Tarım Bilimleri Dergisi 1997, 3 (1) 14-18. Hassan, S. A. 1994. Strategies to select Trichogramma species for use in biological control. In Biological Control With Egg Parasitoids, eds. E. Wajnberg and S. A. Hassan, pp. 55-71. Oxon, U.K.: CAB International. Kayapınar A. ve S. Komoşor, 1992. Çukurova 'da Ostrinia nubilalis Hübner (Lep.: Pyralidae)'in doğal düşmanlarının saptanması ve en etkilisi olan yumurta parazitoiti Trichogramma evanescens Westwood (Hym.: Trichogrammatidae)'in yayılış alanının belirlenmesi. Türkiye II. Ento. Kong 28-31 Ocak. 1992, Adana. Kılınçer, N., M.O. Gürkan ve H. Bulut, 1990. Trichogramma turkeiensis Kastadinov ve Trichogramma embryophagum tarafından asalaklanmış un güvesi (Ephestia kuehniella Zeller) yumurtalarının depolanması üzerine araştırmalar, Türkiye 2. Biyolojik Mücadele Kongresi, Ankara, 15-23, Eylül, s. 26-29. Knutson, A. 1997. Augmentation of Trichogrammafor biological control of bollworm in cotton.Annual Progress Rpt. CSREES IPM SpecialProjects Grant Program. Leppla, N. C. and Fisher, W. R. 1989. Total quality control in insect mass production for insect pest management. Journal of Applied Entomology. 108, 452-461. Leppla, N.C., and D.W. Williams. 1992. Mass rearing beneficial insects and the renaissance of biological control. Pesquisa Agropecuaria Brasileira 27:231-238. Leppla, N.C. 2003. Aspects of total quality control for the production of natural enemies, pp. 19-24. In J.C. van Lenteren (Ed.), Quality Control of Natural Enemies Used in Biological Pest Control: Theoretical Background and Development of Testing Procedures. CABI Publishing. Wallingford, UK. 327 p. Li, Li-Ying. 1994. Worldwide use of Trichogrammafor biological control on different crops: Asurvey. In Biological Control with EggParasitoids, eds. E. Wajnberg and S. A. Hassan,pp. 37-53. Oxon, U.K., CAB International. Luck, R. F. and Forster, L. D. 2003. Quality of augmentative biological control agents: a historical perspective and lessons learned from evaluating Trichogramma. In: van Lenteren, J. C. Quality Control and Production of Biological Control Agents. Theory and Testing Procedures. CABI, Wallingford. Morrison, R. K., R. E. Stinner and R. L. Ridgway.1976. Mass production of Trichogramma pretiosumon eggs of the Angoumois grain moth.Southwestern Entomol. 2:74-80. O’Neil, R. J., K. L. Giles, J. J. Obrycki, D. L.Mahr, J. C. Legaspi and K. Katovich. 1998.Evaulation of the quality of four commerciallyavailable natural enemies. Biological Control.11:1-8. Olkowski, W. and A. Zhang. 1990. Trichogramma modern day frontier in biological control. TheIPM Practitioner. 12:1-15. Özkan, C. ve Gürkan, M. O. 2001. Farklı Sıcaklıkların Yumurta Parazitoiti Trichogramma turkeiensis Kostadinov ve T. embryophagum (Hartig) (Hymenoptera: Trichogrammatidae)'un Biyolojik Özeliklerine Etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi 2001,7 (2), 120-125. Özkan, C. ve D. Özmen. 2001. A new record for Turkish fauna Chelonus oculator Panzer (Hymenoptera: Braconidae) and its two new hosts. Turkish Journal of Entomology. 25 (4). 263-265. Özpınar, A. 1994. Trichogramma evanescens Westwood (Hym.,Trichogrammatidae)’in iki farklı konukçudaki yaşam çizelgesi. Türk. Entomol. Derg., 18(2) : 83-88. Özpınar, A. 1997. Ephestia kuehniella Zeller ve Sitotroga cerealella (Olivier) yumurtaları üzerinde Trichogramma evanescens Westwood'in bazı biyolojik özelliklerinin karşılaştırılması. Bitki Koruma Bülteni 37 (1-2) : 59-65. Öztemiz, S. 2008. Organik Tarımda Biyolojik Mücadele. GOÜ. Ziraat Fakültesi Dergisi, 25(2), 19-27. Öztemiz, S. 2010. Depolanmış Ürünlerde ZararlıEphestia kuehniellaZeller (Lepidoptera: Pyralidae)’nin Biyolojik Mücadelesinde YumurtaParazitodi Trichogramma evanescens Westwood (Hymenoptera:Trichogrammatidae)’in Etkinliğinin Belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi FenBilimleri Enstitüsü Dergisi.26(1): 57-62. Parra, J. R. P. and Zucchı, R. A 2004. Trichogramma in Brazil: Feasibility of Use after Twenty Years of Research. Neotropical Entomology 33(3):271-281. Parra, J. R. P. 2008. Mass Rearing of natural enemies. In Encyclopedia of Entomology, 2nd Edition, Vol. 3. Ed. J.L. Capiera, 2301-05 Springer. Parra, J. R. P. 2010. Mass Rearing of Egg Parasitoids for Biological Control Programs. Egg Parasitoids in Agroecosystems with Emphasis on Trichogramma. Progress in Biological Control Volume 9, 2010, pp 267-292. Panizzi, R. A. and Parra, J. R. P. 2011. The evoluation of Artificial Diets and Their interactions in science and technology. In: Insect biology and Nutrition for Integrated Pest Management pp 51-92. Ruberson, J. R. and T. J. Kring. 1993. Parasitism of developing eggs by Trichogramma pretiosum (Hymenoptera: Trichogrammatidae): Host age preference and suitability. Biological Control. 3:39-46. Scholler, M., Hassan, S.A. and Reichmuth, C. 1996. Efficacy assessment of Trichogramma evanscens and T. embryophagum (Hym.: Trichogrammatidae) for control of stored products moth pests in bulk wheat. Entomophaga 41, 125-132. Singh, P. and Clare, G. K. 1992. Insect rearing management IRM: an operating system for multiple-species rearing laboratories. In: T.E. Anderson and N. C. Leppla (Eds) Advances in insect rearing for research and pest management (pp. 135-157). Boulder CO: westview press. Smith, S. M. 1996. Biological control withTrichogramma: advances, successes, and potentialof their use. Ann. Rev. Entomol. 41:375-406. Stinner, R. E., R. L. Ridgway and R. E. Kinzer. 1974. Storage, manipulations of emergence and estimation of numbers of Trichogramma pretiosum. Environ. Entomol. 3:505-7. Suh, C. P.-C. 1998. Reevaluation of Trichogramma releases for suppression of Heliothine pests in cotton. Proc. 1997 Beltwide Cotton Prod. Conf. San Diego, California. Trumble, J. T. and B. Alvarado-Rodriguez. 1991.Development and economic evaluation of anIPM program for fresh market tomato productionin Mexico. Agriculture, Ecosystems andEnvironment 43:267-284. Uzun, S. 1994. Değişik sıcaklıklarda Trichogramma brassicae Bezdenko (Hymenoptera: Trichogrammatidae) 'nin Un güvesi (Ephestia kuehniella Zell.) yumurtalarında konukçu - parazit ilişkileri ve depolanması üzerinde araştırmalar. Türkiye 3. Biyolojik Mücadele Kongresi, 25•28 Ocak 1994, İzmir. van Lenteren, J. C. 1994. Quality control guidelines for 21 natural enemies. Sting, Newsletter on Biological Control in Greenhouses, Wageningen, 14, 3-24. van Lenteren, J. C. 2000. A greenhouse without pesticides: fact or fantasy? Crop Protection 19,375-384. van Lenteren, J. C. 2003. Quality Control and Production of Biological Control Agents. Theory and Testing Procedures. Vasquez, L. A., A. M. Shelton, M.P. Hoffmannand R.T. Roush. 1997. Laboratory evaulation ofcommercial Trichogrammatid products for potentialuse against Plutella xylostella (L.)(Lepidoptera: Plutellidae). Biological Control9:143-148.