Konu özeti

  • Konu1: Kırgız Alfabesi ve Yazı Tarihi

    Kırgız Türkçesinin yazı tarihi hakkında bilgi verilir. Kırgız alfabesi öğretilir. Harflerin ses karşılıkları ve Latin harflerine çeviri yazı sistemi açıklanır. Okuma ve yazma uygulamaları yapılır.

  • Konu2: Kırgız Türkçesinin Ünlü Sistemi

    Kırgız Türkçesinin ünlü sistemi, ünlülerin sınıflandırılması anlatılır. Türkiye Türkçesi ünlü sınıflandırılması  ile  karşılaştırması yapılır. 

  • Konu3: Kırgız Türkçesinde Uzun Ünlüler

    Kırgız Türkçesinin uzun ünlülerinin meydana geldiği durumlar anlatılır. İkincil uzunluklar olarak değerlenndirilen Kırgız uzunluklarının asli uzunluklardan farkı açıklanır. Benzer ses durumlarında Türkiye Türkçesinden farklı yönleri alıştırmalar ile pekiştirilir.

  • Konu 4: Kırgız Türkçesinde Ünlü Uyumu

    Türkçe kelimelerin ünlü uyumu, kalınlık-incelik ve düzlük-yuvarlaklık bakımından olmak üzere iki özellik üzerinde gerçekleşir. Bu sebeple ünlü uyumunun iki türünden söz edilebilir: 1. Kalınlık-incelik uyumu. 2. Düzlük- yuvarlaklık uyumu. Kırgızcada ünlü uyumun bu iki şekli de kesinlikle korunur. Ünlü uyumunun sabitliği bakımından Kırgızca, içinde bulunduğu Kıpçak grubunda özel bir konuma sahiptir.

  • Konu5:Kırgız Türkçesinde Ünlü Uyumuna Tam Uyum Sağlayan Ekler

    Kırgızcada Ünlü uyumunun gramer açısından tam korunduğu durumlar ismin çokluk, soru, iyelik , şahıs ekleri gibi çekim ve yapım  ekleri vasıtasıyla gösterilir. Konuya ilgili uygulamalar yapılır.  Basit konuşma metinleri ve alıştırmalar ile desteklenir.

  • Konu6:Kırgız Türkçesinde Ünlü Uyumuna Tam Uyum Sağlayamayan Ekler

    Kırgız Türkçesinde ünlü uyumunun bazı istisnai özellikleri anlatılır.  Onlar, ünlü uyumuna kısmen tabi olan ve uyum sağlamayan   eklerdie. Genelde dilin tarihi gelişmesi sürecinde meydana gelen bu ses ve şekil değişiklikleri nedeniyle meydana gelen, ayrıca alıntı eklerde de görülen bu durumlar Kırgızcayı diğer Kıpçak grubu dillerinden ve kendi ağızlarından da ayırt eden özellikleridir.  Bu konuda Kırgızcanın  Türkiye Türkçesi ile farklılıkları  da örneklerle açıklanır. Ünlü uyumunun kelime yapım ve çekim sistemindeki  işleyişine yönelik alıştırmalar yaptırılır. 

  • Konu7:Kırgız Türkçesinde Ünsüz Sesler

    Kırgız Türkçesinde Ünsüz Seslerinin genel değerlendirilmesi yapılır.Kırgız Türkçesinde Ünsüz Seslerinin sınıflandırılması    anlatılır.

  • Konu8:Kırgız Türkçesinde Ünsüz Uyumu

    Kırgız Türkçesinde Ünsüz Uyumu hakkında bilgi verilir. Türkiye Türkçesinde ünsüz uyumu ile farklılıkları açıklanır.Kırgız Türkçesinde Ünsüz Uyumunun kelime yapım ve çekim sırasındaki işleyişine göre örnekler verilir, alıştırmalar yapılır. 

  • Konu 9: Kırgız Türkçesinde İleriye Doğru ve Geriye Doğru Benzeşme Kuralı

    Kırgız Türkçesinin başlıca ses özelliklerinden olan Benzeşme kuralı iki farklı yol ile meydana gelir. İleriye  doğru benzeşme Türk dillerinin çoğunda görülen umumi ses kurallarından biri ise, geriye doğru benzeşme Kırgızcanın da içinde olduğu bazı dillerde görülür. O özelliğiyle Kırgızca Türkiye Türkçesinden fark eder. Kırgızcanın  Türkiye Türkçesinden bu tür farklılığı örneklerle gösterilir, alıştırmalarla anlatılır.

  • Konu10: Kırgız Türkçesinde Benzemezlik Kuralı

    Kırgızcada Benzemezlik kuralı, aynı veya yakın ses özellikleri taşıyan seslerin Kırgız konuşma tarzına göre  yan yana gelemeyişinden kaynaklanan bir ses  hadisesidir. Kırgızcada  z,m,n,l gibi yarı ünsüzlerden sonnra -l ile başlayan ekler geldiğinde , ya da bütün yarı ünsüzlerden sonra /n/ ile başlayan ek geldiğinde  benzemezlik olayı meydana gelir. Kırgızca ile Türkiye Türkçesi arasında fono-morfolojik  farklılık yaratan bu olay derste örneklerle  anlatılır, alıştırmalarla pekiştirilir.

  • Konu 11: Kırgız Türkçesinde Tonlulaşma Kuralı ı

    Kırgız Türkçesinde İki ünlü arasında bazı tonsuz ünsüzlerin tonlu ünsüze dönüşmesine tonlulaşma denir. Kırgızсаda /к/ ve /п/ ünsüzleri ile biten kelimeler ünlü ile başlayan ek aldığında tonlulaşır, /к/ - /г/’ye , /п/ - /б/’ye dönüşür. Fakat Türkiye Türkçesinde olduğu gibi /ç/-/c/, /t/-/d/ seslerinin tonlulaşması hadisesi Kırgızcaya özgü değildir. Bu tür farklılıktan meydana  gelen iki dil arasındaki fono-morfolojik ayrıcalıklar örnekler ve alıştırmalarla anlatılır.

  • Konu12: Kırgız Türkçesinde Tonsuzlaşma Kuralı

    Kırgız Türkçesinde tonlulaşma  olduğu kadar, bazı durumlarda tonsuzlaşma olayı da meydana gelir. Katkalandaşma adı verilen bu hadiseye göre Kırgızcanın ses yapısına aykırı gelen kelime ya da hece sonu durumlarda yumuşak sesler ton yönünden kendinden  daha sert sesler ile değiştirilir. Özellikle Arap, Fars  ve Avrupa dillerinden ödünçlenen kelimelerde sıkça görülür.   Kırgız Türkçesinin bu ses kuralı  dolayısıyla  Türkiye Türkçesi ile meydana gelen  farklılıkları örneklerle açıklanır, alıştırmalarla pekiştirilir.

  • Konu13: Kırgız Türkçesinde Ünlü Türemesi Kuralı

    Kırgızcanın ses yapımına göre kelime başında  ya da sonunda elmeyen  kelimelerde yapı olarak  söz başına gelmeyen çifte ünsüzlerden önce veya aralarında ses türemesi meydana gelir. Alıntı kelimelerde görünen ünlü veya ünsüz türemesi,  onlardaki ses farklılıklarını Kırgızcanın ses kurallarına uydurma çabaları neticesinde meydana gelir. Ses türemeleri  önseste, içseste ve sonseste olmak üzere üç ayrı biçimde görülür.

  • Kırgızcada Ünsüz Türemesi

    Bazı Arapça, Farsça kelimelerdeki  telaffuz farklılığı ve Kırgız ses sisteminde olmayan seslerle gelen kelimeler belli değişikliklerle benimsenmiştir. Bunlar genelde ön, son  eklerde ve  kelime sonunda iki ünsüzün yan yana gelme durumlarında görülür. Türkiye Türkçesinde çoğu zaman orijinal şekli  korunan bu kelimelerde Kırgızcada meydana gelen değişiklikler iki kardeş dili ayrıştıran vakaları oluşturmaktadır.