Ses Olaylarının Metin Üzerinde Uygulanması
Älem içre at gezer
Gün dogdy. Onuň ýiti şöhlesi mukaddes ojakdaky oduň belent alawy bilen birleşip, älem-jahana öçmejek
nur çaýdy. Bu – bakylykdan nyşan. Ozal akan ýerden akarmyş aryk . Bir müň dokuz ýüz dördünji ýylyň gyşy uzaga çekdi. Gazaply geldi. Ygally boldy. Agyr düşüp, toprak bilen bile saň gaty doňan gar geljek ýylyň hasylyny şu günden azar edinýän daýhanlary begendirse-de, eli, ýapynjasy ýukaraklary alada goýýardy. Öýüňden tüsse dowamly çykyp durmasa, burnuňy çekip oturmak aňsat däl. Ýöne indi gyşam soňuna syrygýan bolaýsa gerek. Ýandakdan basylyp edilen agyllaryň ygynda, ýylgyndyr gandymlaryň düýbünde, gum depeleriniň güneýinde iňňäň ujy ýaly bolup dürterip çykan gyrtyçlar basym geljek joşgunly
baharyň buşlukçylary ýaly bolup jyklaşýardylar. Düýn giç öýlän deňiz tarapdan lemmer-lemmer bolup gelen gara bulutlar howany biraz ýumşatdy.
Чага давасы
Бир вагтлар ики саны аял Хезрети Сүлейман пыгамбере бир чага меселесинде арза гелипдир. Оларың бири: «Бу чага мениңки» дийсе, бейлекиси: «Ёк, бу мениң чагам» диййәрмиш.
Онда Хезрети Сүлейман:
-Хич хачан бир чага ики энеден дәлдир. Чага хайсы хем болса бириңизиңкидир, икиңизден бириңиз ялан сөзлейәрсиңиз-дийипдир.
Муңа гарамаздан, оларың икиси-де: «Чага мениңки» дийшип, даваны довам этдирипдирлер.
Хезрети Сүлейман давагәр гелинлериң ишини эртире галдыряр. Ол яңкы аяллара: «Сиз бу гүн гидиң, бу меселәни эртир чөзерис» диййәр.
Пыгамбер шол гиҗе ики рекат намаз окап:
-Я, Реббим, өзүң ярдам бер, мен бу даваны нәдип чөзейин? Маңа бир ёл салгы бер-дийипдир.
Гиҗе дүйшүнде оңа: «Эй Сүлейман, сен олара: «Чаганы икә бөлейин. Бир гол, бир аяк, бир гөз, бир гулак бириңизе, галаны болса бейлекиңизе» дийгин. Шонда чаганың асыл энеси бу ише разы болмаз. Ана, шол аяла чаганы берсең лайык болар» диен оваз эшидипдир.
Эртеси ирден ики аял хем етип гелипдир. Хезрети Сүлейман:
-Даваңызы чөздүм. Чаганы икә бөлелиң. Бир гөз, бир гулак, бир эл, бир аяк саңа- диенде, галп эне «боляр» дийип, деррев разылашыпдыр. Хакыкы эне болса:
-Я, Сүлейман, бу диййәниңиз нәме? Бейтсеңиз чага өлер ахыры! Бейтмәң, гой чага онуңкы болсун, маңа чагам дири галса боляр, гой, ниреде яшаса, яшасын-дийипдир.
Хезрети Сүлейман чаганың икә бөлүнмегини ислән галп энәни җезаландырыпдыр. Соңра пыгамбер чаганың энесинден:
-Бу хатын нәме үчин сениң балаңа яманлык этмекчи болды?- дийип, онуң себәбини сорапдыр. Онда аял:
-Эй, Сүлейман, бу аял мениң гоңшым. Бу хатының яманлыгы бар. Көпден бәри маңа бахыллык, ичигаралык эдйәрди. Бу гезек онуң гөриплиги өз башына етди-диенмишин.