I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in İlk Saltanatı
I. GIYASEDDİN KEYHÜSREV’İN İLK SALTANATI
Babası II. K ı l ı ç A r s l a n ’ ın ölümünden sonra Türkiye Selçuklu Devleti sultanı olan I. Gıyaseddin Keyhüsrev, daha babasının sağlığında, melik olarak uç bölgelerinde oturan Türkmenlerin büyük bir kısmı kendisine tâbi olduğu halde, gerek Bizans ve gerekse Haçlılara karşı ağabeyleri Muhyiddin Mesut ve K u t b e d d i n M e l i k ş a h ’ la birlikte başarılı mücadelelerde bulunmuş idi. Sultan K e y h ü s r e v ’ in ilk saltanatı beş yıl (1192-1196) sürdü; bu süre zarfında, çeşitli sebeplerle (özellikle çok ihtiraslı melik K u t b e d d i n M e l i k ş a h ’ - ın ölümü) diğer kardeşlerinin rekabet ve muhalefetleriyle pek karşılaşmadı ve dolayısıyla tahtını korumada herhangi bir güçlük çekmedi. Böylece serbest kalan Keyhüsrev, Bizans imparatoru III. Aleksios’ un, özellikle Konya-Istanbul arasında ticaret kervanı işleten Selçuklu tacirlerini hapsedip mallarına elkoyma- sı üzerine, askerî harekâta başlayarak Menderes ırmağına kadar olan Bizans topraklarını fethetti, tutsak aldığı Hıristiyan halkı, vaktiyle imparator M a n u e 1 tarafından halkının İzmit’e sürüldüğü Akşehir’e yerleştirdi, onlara toprak, ziraat aletleri ve tohumluk dağıttırarak ziraat yapmalarını sağladı ve onlardan beş yıl vergi almadı. Böylece Hıristiyanlar, kendilerine iyi davranışlarda bulunan, refah ve mutluluğa kavuşturan sultana sonderecede bağlanıp sevgi duydular. Sultanın bu icraatını haber alan diğer birçok Bizans Hıristiyan ahali, Selçuklu ülkesine yerleşmek üzere, sıkıntı içinde bulundukları kendi özyurtlarını terkettiler, böylece birçok Bizans kenti boşalmış oldu (1196); hattâ bütün bu Hıristiyan ahali, sonradan Bizans’la barış yapılmasına rağmen memleketlerine geri dönmeyerek mutlu yaşamlarını sürdürdükleri Selçuklu ülkesinde kalmayı yeğlediler. Bu olay, Selçuklu sultanlarının ülkedeki, imar, iskân ve üretimi artırma yolunda nasıl yoğun bir çaba içinde olduklarını gösteren güzel örneklerden biri sayılır. Fakat çok geçmeden sultanın kardeşi II. Rükneddin Süleymanşah’ın Konya üzerine yürüyerek Selçuklu tahtını ele geçirmesi sonucunda, I. K e y h ü s r e v ’ in birinci saltanatı sona ermiş oldu (1196).