Gazneliler (Kuruluş)
Gazneliler (Kuruluş)
lll-IV. (IX-X.) yüzyıllarda Samani Devleti'nin en parlak devrinde Maveraünnehir yoluyla İslam dünyasına giren Türkler'in büyük bir kısmı. Abbasi halifelerinin ve eyaletlerdeki Arap ve İranlı valilerin hizmetinde asker veya muhafız olarak hizmet görmekteydiler. Bu sırada Büveyhiler ve Samaniler mahalli kuwetlerin yanında ordularında Türk askerlerini kullanmaya başlamışlardı. Nitekim 300 (912) yılından sonra Samani Devleti 'nde Türk vali ve kumandanları na rastlanmaktadır. Merkezi hükümetin otoritesi zayıflayınca bu Türk kumandanları devlet yönetimini ele geçirerek yarı bağımsız bir şekilde hüküm sürü- yorlardı. Samani Devleti'nin Horasan orduları kumandanı olan Alp Tegin, 350'de (961 ) Vezir EbO Ali ei-Bel'ami ile birleşerek kendi adayını Samani tahtına çıkarmak istedi, fakat başarısızlığa uğradı. Alp Tegin bunun üzerine beraberindeki çok az bir kuwetle birlikte Doğu Afganistan'- daki Gazne şehrine çekilmeye mecbur kaldı ve mahalli bir hanedan olan Levikler'i uzaklaştırarak burayı ele geçirdi IZilhicce 351 1 Ocak 9631 Bu şekilde Gazneli Devleti 'nin temelleri atılmış oldu. Gaz- . neli Devleti sadece Alp Tegin'in beraberinde getirdiği Türk askerlerine dayanmıyordu ; bu bölgeye uzun yıllar önce gelen Türkler de vardı. Levik hanedanı Gazne'yi kolay kolay elden bırakmamış, Alp Tegin'in yerine geçen oğlu Ebu İshak İbrahim zamanında 1963-9661 bu şehri ele geçirmişlerdi. Ancak EbO İshak, Samani emirinin yardımı ile Gazne'ye tekrar hakim oldu. Böylece Samaniler de bölge üzerinde hiç olmazsa ismen hakimiyet kurdular. Ebu İshak İbrahim'in oğlu olmadığından ölü- münden sonra devletin başına Türk kumandanlar geçti. Bunların ilki Bilge Tegin idi. Bilge Tegin Gerdiz Kalesi'ni ku- şattığı sırada öldü. Yerine Böri Tegin (Pfrf Tegin ) geçti. Ancak Böri Tegin de Gazne'de fazla hüküm sürmedi: kabiliyetsizliği sebebiyle Türkler tarafından görevinden uzaklaştırılarak yerine Alp Tegin'in en güvendiği kişilerden biri olan Sebük Tegin getirildi.